Uruchomienie nowego międzynarodowego programu badań nad dusznością
Gdański Uniwersytet Medyczny, wspólnie z międzynarodowymi partnerami projektu BETTER-B, rozpoczął na początku 2019 r. badanie mające na celu wprowadzenie stopniowej zmiany w opartym na dowodach naukowych leczeniu ciężkiej duszności u osób cierpiących na choroby układu oddechowego, zwłaszcza przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) i chorobę śródmiąższową płuc (ILD).
Duszność jest przerażającym i upośledzającym objawem, które obecnie dotyka około 15 milionów ludzi w Europie, przy czym w przyszłości liczba ta może wzrosnąć.
Nowy projekt badawczy zwany BETTER-B – BETter Treatments for Refractory and Chronic Breathlessness (lepsza terapia duszności przewlekłej i opornej na leczenie) składa się z kilku elementów. Po pierwsze – przeprowadzenie sondażu wśród lekarzy na temat obecnej praktyki i sposobu korzystania przez nich z dotychczasowych wytycznych. Po drugie – ocena skuteczności się nowego leku dla osób, które cierpią na poważne zaburzenia związane z dusznością i przewlekłymi chorobami układu oddechowego przeprowadzona w pięciu krajach. Po trzecie – uruchomienie strony internetowej z najnowszymi informacjami na temat terapii dla pacjentów cierpiących na duszność oraz lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów i innych osób opiekujących się osobami z wymienionymi schorzeniami. Po czwarte – na koniec realizacji programu przedstawienie nowego stanowiska europejskiego w sprawie leczenia duszności dla specjalistów w zakresie chorób układu oddechowego i opieki paliatywnej.
Margaret Ogden, przedstawicielka pacjentów w instytucie Cicely Saunders Institute, która cierpi na duszność, powiedziała: W przypadku mojej choroby duszność jest objawem głównym i najbardziej problematycznym. Moja matka również cierpiała na duszność – miała nowotwór w stadium terminalnym. Natomiast mój 90-letni wuj obecnie cierpi na azbestozę. Duszność jest objawem bardzo upośledzającym jakość życia. Wszystko, co mogłoby zmniejszyć ten objaw, stanowiłoby wielką pomoc dla mnie i mojej rodziny.
Program BETTER-B czerpie z imponującego międzynarodowego dorobku partnerów konsorcjum, aby rozwiązać problem duszności. Obejmuje on badania nad wpływem duszności na jakość życia, nad różnymi rodzajami duszności oraz nad poprawą leczenia. W przeprowadzonej randomizowanej próbie kontrolowanej wykazano korzyści po zaoferowaniu nowego, zintegrowanego świadczenia służącego wsparciu duszności. Kompleksowe przeglądy systematyczne wykazały korzyści płynące z pomocy przy chodzeniu i innych niefarmakologicznych metod leczenia oraz opieki holistycznej. Natomiast inne przeglądy nie wykazały korzyści w przypadku stosowania leków z grupy benzodiazepiny, nawet w razie ich powszechnego podawania.
Duszność jest uporczywym, lecz często ignorowanym objawem, więc zespół BETTER-B ma nadzieję, że badanie mirtazapiny może ustalić, czy będzie to kolejna możliwość leczenia pacjentów z POChP lub ILD zmagających się z upośledzającymi skutkami schorzenia.
Główna badaczka BETTER-B, profesor Irene Higginson z Cicely Saunders Institute, powiedziała: Cicely Saunders Institute i nasi partnerzy w programie BETTER-B wnieśli duży wkład pracy nad dusznością, badając zarówno leki, jak i metody terapii niefarmakologicznej. Pierwszym krokiem w leczeniu duszności jest zawsze próba zwalczenia choroby podstawowej i wykorzystanie wielu metod leczenia niefarmakologicznego opartych na dowodach naukowych. Gdy jednak przestają one działać, a duszność postępuje, wtedy wybór staje się ograniczony. W programie BETTER-B chcemy najpierw dostarczyć lepszych informacji o skutecznych (ale także – nieskutecznych)metodach leczenia, aby każdy mógł skorzystać z tej wiedzy. Jednocześnie będziemy badać nowy lek. Posiadamy wstępne dowody na to, że lek ten, będący antydepresantem zwanym mirtazapiną, może łagodzić duszność, nawet jeśli pacjent nie cierpi na depresję. Teraz potrzebujemy jednak dowodów z prawidłowo przeprowadzonego badania klinicznego.
Dzięki wsparciu brytyjskiej organizacji charytatywnej Marie Curie zespół stwierdził już, że proponowana przez nich próba jest wykonalna. Mirtazapina jest szeroko stosowanym lekiem przeciwdepresyjnym, który dodatkowo jest niedrogi. Jest już również stosowany do łagodzenia niektórych rodzajów bólu. Część badań prowadzonych na małą skalę sugeruje, że może on pomagać w duszności, nawet jeśli pacjent ze zdiagnozowanym schorzeniem nie cierpi na depresję. Badanie dokładnie oceni wpływ leczenia mirtazapiną na pacjenta z dusznością, zwłaszcza na jego objawy, na osoby bliskie oraz na koszty opieki zdrowotnej i społecznej.
Program badawczy wzbogaci nasz rosnący zasób wiedzy, a jego ostatecznym celem będzie złagodzenie cierpienia i poprawa jakości życia pacjentów z tym niepokojącym objawem, ich przyjaciół, rodziny i opiekunów.
Więcej informacji na temat badania BETTER-B można znaleźć na stronie internetowej: www.betterbreathe.eu
Projekt BETTER-B jest finansowany z unijnego programu na rzecz badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020” w ramach umowy o dotację nr 825319
Badaczem prowadzącym projekt w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym jest Profesor Ewa Jassem – Kierownik Katedry Pneumonologii i Alergologii.
Projekt realizowany jest w partnerstwie z:- King’s College London (lider konsorcjum)
- University College Dublin, National University Of Ireland, Dublin
- Azienda Unita Sanitaria Locale Di Reggio Emilia
- Uniwersytet Mikolaja Kopernika W Toruniu
- Klinikum Der Universitaet Zu Koeln
- Universita Cattolica Del Sacro Cuore
- Ludwig-Maximilians-Universitaet Muenchen
- The University Of Nottingham
- University Of Leeds
- University Of Technology Sydney
- The Provost, Fellows, Foundation Scholars & The Other Members Of Board Of
- The College Of The Holy & Undivided Trinity Of Queen Elizabeth Near Dublin
- European Respiratory Society
